Karar ve Kararlılık

İyi bir yöneticinin dört önemli özelliğinden biri karar vermek konusundaki isabetidir. Karar vermek zorunda kalan birçok yönetici daha fazla zamana, daha fazla bilgiye ve danışacak birilerine ihtiyaç duyar. Diğer taraftan kararlılığın bir kişilik özelliği olduğunu unutmamak gerekir. Örneğin kişilik özelliği olarak düşük tedbirliliğe sahip olanlar kolay karar verirler. Ancak “doğru karar” ve “kolay karar” birbirinden farklıdır. Her sorunun hızlı, kolay, ucuz ve yanlış bir çözümü vardır ve bu çözüm daha sonraki bir sorunun temelini oluşturur. Bu sözlerden doğru kararın yavaş alınması gerektiği sonucunu çıkarmak hatalı olur. Yapılması gereken, “amaca hizmet eden karar”ı mümkün olduğu kadar hızlı biçimde almaktır.

Gecikme, alınacak kararı anlamsız kılar. Kararın gecikmesi, bekleyenler açısından belirsizliğe yol açar ve bu durumun sık sık tekrarlanması da liderin yönetim becerilerinden çok kişiliği ile ilgili şüphe ve güvensizlik doğurur. Kararsızlığı önleyecek veya kararlarda gecikmeyi azaltacak adımlardan biri zaman sınırı koymaktır.

Çıkarların çeliştiği durumlarda mutlak doğru bir karara ulaşmak hiçbir zaman mümkün değildir. Böyle durumlarda en az rahatsızlık verecek olan seçimi yapmak yerinde olur. Astlar arasındaki anlaşmazlıklarda hakem olmak yapılabilecek en büyük yanlıştır. Tarafsızlığınıza inanarak size gelenler, kendilerini haklı gördükleri için, gerçekte tarafsız olmanızı değil, kendilerinden taraf olmanızı bekler. Kendilerine bütünüyle hak vermediğiniz zaman da duruma göre üç tür düşünceden birine sahip olurlar. “Aslında onu sever…”, “Bu konuyu anlayacak bilgisi yok…”, “Yeterince zaman ayırıp konunun derinine inmedi…”

Kararlarınızın herkesi memnun edemeyeceğini kabul etmeniz gerekir. Herkesi memnun etmeye çalışarak kimseyi memnun edemezsiniz. Bu nedenle kararlarınızdan memnun olmayanlara empati göstermek önem taşır ve rahatsızlığın doğuracağı sonuçları hafifletir.

Belirsizlik altında karar

Karar verme aşaması mutlaka belirsizlik içerir. Hiçbir zaman bütün verilere sahip olarak karar vermek mümkün değildir. Çünkü o zamana kadar “karar”, karar olmaktan çıkar olan bitene “tepki” olur.

Karar verirken öncelikle belirsizliklerin farkında olun. Bunların listesini yapın ve belirsizliğe yol açan bütün kuşkulu durumları kâğıda dökün. Belirsizliklerin yoğunlaştığı durumlarda kendinize şu soruları sorun;

• Olabilecek en iyi ihtimal nedir?
• Gerçekleşmesi muhtemel durum nedir?
• Ortaya çıkabilecek en kötü durum nedir?

• Baskıyı hesaba katın: Baskı ve stres insanın öğrendikleri ile değil, mevcut bilgileri ile hareket etmesine yol açar. Bu nedenle karar verirken mümkün olan en fazla bilgiyi toplayıp doğru analiz etme ve en uygun seçeneğe yönelmeyi içeren adımları sistemli şekilde ve açık, berrak bir zihinle atmanız gerekir. İmkân var ise bunları kâğıt-kalem kullanarak veya ekran üzerine yazıya dökerek yapın.
   
• Alternatif plan hazırlayın. Bütün olasılıkları düşünüp en iyi olduğuna inandığınız alternatifi seçin ve bu seçinin sebeplerini sıralayın. “Ya böyle olmazsa?” sorusunu sorun ve işlerin yolunda gitmemesi ihtimaline karşı mutlaka bir B planı oluşturun.
   
• Sorumluluk alın. Her kararınızın temelini ekip üyelerine karşı hissettiğiniz sorumluluk duygusu oluşturmalıdır. Kendi vizyonunuz doğrultusunda astlarınız adına riske girebilirsiniz ancak astlarınızı riske atmamaya gayret edin.

Bir girişimde bulunacaksanız, kararsızlık kapılarını kapatın.
F. Nietzsche

Kararlar, yılan balığına benzer. Kolayca yakalanır ama elde tutulması zordur.
A. Dumas Fils

Değerlerinin ne olduğunu bilirsen, karar vermekte güçlük çekmezsin.
R. Disney

Başarının sırrı kendi işinizi iyi yapmanızda değil, o işi iyi yapacak doğru adam bulmanızdadır.
A. Carnegie

Tuhaf görünebilir ancak büyük liderler yetkiyi kendilerinde toplayarak değil, dağıtarak başarılı olur.
J. B. Stockdale