Bu yazıda sizi, mutluluk konusunda, para ve zamanla ilgili şaşırtacak bir araştırma okuyacaksınız. Para, zaman ve mutluluk insanların sürekli kafa yorduğu beş kavramdan üçüdür (diğer ikisi başarı ve cinselliktir). Zihinsel enerjimizin büyük bölümünü bu kavramlara ayırır ve bunları elde edersek mutlu olacağımıza inanırız. Hayatın akışı içinde isteklerimizi gerçekleştirmek için iki temel kaynağımız vardır. Bunlar "zaman" ve "para" dır. Ancak büyük çoğunluğumuz bunları nasıl kullanacağımızı bilemediği için, sonuçta daha mutsuz oluruz.

Para

İnsanlar daha çok para sahibi olurlarsa, daha çok mutlu olacaklarını düşünürler. Alt gelir grubundan orta gelir grubuna geçerken bu düşünce doğrudur. Ancak orta gelir grubunda bir plato başlar ve daha çok para daha çok mutluluk getirmez. Para insanları, daha çok kendilerini düşünmeye iter. Piyangodan büyük sayılacak ikramiye kazananlar, hemen zihinlerinden bu parayı harcamaya başlarlar ve çok kere "ikramiye biraz daha büyük olsaydı" diye düşünmeye başlarlar. Oysa British Columbia üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, parayı başkaları için harcayanların daha mutlu olduğunu ortaya koymuştur.

Harvard Business School öğretim üyesi ve Pazarlama Uzmanı Michael Norton, paranın kullanılışı ve bunun insana yaşattığı duygular konusunda çok sayıda araştırma yapmış ve çalışmalarını "Happy Money" adlı kitapta toplamıştır.

Araştırmaya katılan öğrencilere sabah içinde 25 dolar bulunan zarflar verilmiş, bir bölümüne "parayı kendileri için", diğer bölümüne de "başkaları için" harcamaları söylenmiştir. Gün sonunda araştırma laboratuarında, öğrencilerin doyum düzeyleri değerlendirilmiştir. Kendilerine verilen parayı "başkaları için" harcayanların açık arayla daha fazla iyilik ve hoşnutluk hali yaşadıkları ve daha mutlu oldukları görülmüştür.

Bilim çevrelerinde, bu araştırmanın ABD ve Kanada gibi varlıklı ülkelerde yapıldığı ve bu nedenle de sonuçların genellenemeyeceği ve araştırmanın geçerliliğinin bu ülkelerle sınırlı olduğu yönünde eleştiriler yapılmıştır. Bunun üzerine araştırma Güney Afrika, Uganda ve Hindistan’da tekrarlanmış ve her yerde aynı sonuçla karşılaşılmıştır. Paranın bir bölümünü başkaları için harcamak, Dünya’nın her yerinde insanların kendilerini daha iyi hissetmelerine neden olmaktadır.

Zaman

Hepimiz çevremizde zamanlarının kendilerine yetmediğinden şikayet eden insanlarla yaşıyoruz ve kendimiz de bunlardan biri oluyoruz. Oysa Dünya’da herkese eşit olarak verilmiş tek kaynak zamandır. Başarılı, başarısız; zengin, fakir; genç, yaşlı herkesin 24 saati vardır ve insanlar günümüzde zamanlarını sakınmak konusunda, paraları konusunda olduğu kadar hassastır.

British Columbia üniversitesi’ndeki Araştırma Grubu, para konusunda yukarıda özetlemeye çalıştığım araştırmayı, zaman konusunda da tekrarlamıştır. Boş bir günlerinde araştırmaya katılmayı kabul eden öğrencilerin bir bölümüne, "zamanlarını sadece kendilerini hoşnut edecek şekilde"; diğer bölümüne de "başkalarını hoşnut edecek şekilde" geçirmeleri söylenmiştir. Gün sonunda yapılan değerlendirmede, zamanlarını başkalarını hoşnut ederek geçirenlerin çok daha mutlu oldukları görülmüştür.

Bu durum ilk bakışta paradoksal bir sonuçla karşı karşıya olduğumuzu düşündürüyor. "Zamanım kendime yetmezken, zamanımı başkaları için kullanmak daha çok sıkıntı yaratmaz mı?" sorusunu akla getiriyor. Oysa ilginç bir şekilde zamanı başkaları için kullananlar, bir süre sonra onlar için daha fazla bir şey yapmak ve daha fazla zaman vermek ihtiyacı hissediyorlar. Belki de bu nedenle, gönüllü hizmet örgütlerine başta isteksizce girenlerin, bir süre sonra zamanlarının giderek daha fazlasını hizmet yolunda harcamalarının nedenini açıklamaktadır.

Sonuç

Bu bulgular, paranın satın aldıklarıyla ve sadece kendimizi düşünerek mutlu olmanın zorluğunu bir kere daha doğruluyor. Böylece aynı zamanda, paranın satın aldıklarının verdiği hazlar ve kişinin sadece kendisini düşünerek elde ettiği keyiflerle yaşanan hayatların doğurduğu doyumsuzluğu anlamak mümkün olabiliyor. Bir düşünürün dediği gibi, "kendisi için yaşayanın ölümünden Dünya karlı çıkar".

Zamanının ve parasının bir bölümünü başkaları için harcayanlar daha mutlu oluyor. Bu nedenle birisi için iyi bir şeyler yapın. Sadece kendinize değil, biraz da sizden daha az şanslı olanlara odaklanın. Aynı durum para için de geçerli. Hepimizin bütçesinden başkalarına ayırabileceği küçük de olsa bir pay vardır ve bizim için küçük ve önemsiz olan bu miktar, başkalarının hayatında büyük bir fark yaratabilir.

Kaynak: Michael Norton, Elisabeth Dunn: Happy Money. Simon and Shuster, 2013.