SEÇİLMİŞ YAZILAR

İş Çatışması Yararlıdır

Prof. Dr. Acar Baltaş

Bir tartışmaya fikrinizi değiştirmek üzere başlamıyorsanız o tartışmadan bir sonuç çıkmaz. Böyle bir tartışmayı, kendi fikrinize daha çok inanarak bitirirsiniz.

Çatışma, görüş farklılıkları ve uyumsuz ilişkilerden kaynaklanır. Geleneksel Türk kültürü olumsuz duyguların ifade edilmesini hoş karşılamadığı için, çatışma büyük çoğunlukla uygun olmayan bir durum olarak algılanır.

İş ortamında uyum çok kere insan ilişkilerinde hiç sorun yaşanmaması ve herkesin birbiriyle iyi geçinmesi olarak düşünülür. Oysa deneyimlerimize dayanarak biliyoruz ki, böyle bir ortamda kimse kimsenin üzerine gitmez, bunun doğal sonucu olarak da, öncelikler dikkate alınmaz ve amaç insan ilişkilerinde sorun yaşamamak olur. Herkes nezaket zırhıyla ve riyakar bir saygıyla diğerlerini kendisinden uzak tutar. Ancak bu şekilde sağlanan uyumun bedeli kurum tarafından ödenir. Çünkü kimse iş sonuçlarıyla ilgilenmez; herkes enerjisini egosuna, statü sembollerine (araba, odanın boyu, ünvan vb) odaklar.

Farklı kişilik özellikleri olayların algılanması, değerlendirilmesi ve çözümü konusunda farklı görüşler geliştirilmesine neden olur. Farklı işler için farklı kişilik özellikleri gereklidir. Örneğin başarılı bir satıcı ile başarılı bir finansçının sahip olması gereken kişilik özellikleri farklıdır. Bu nedenle de anlaşamamaları normaldir. Sinerjinin farklılıklardan doğduğunu herkes bilir ancak uygulamaya geldiğinde insanlar benzerlerine yakın durmayı tercih ederler.

İş ortamında önemli olan çatışmanın olmaması değil, çatışmanın niteliği ve ele alınış biçimidir. Gözlemlerimize göre bir iş ortamında iki tür çatışma yaşanır: İş çatışması ve ilişki çatışması

İş çatışması; Yapılması gereken işe veya alınması gereken karara ilişkin görüş ayrılıkları ve eylem planlarıyla ilgili uyuşmazlıklardır.

İlişki çatışması; Kişiler arası uyumsuzluk, mücadele, düşmanca duygular, güvensizlik ve geçmiş sorunlardan kaynaklanan hesaplaşmalardır.

İlişki Çatışması Yıkıcıdır

Bir kurumda profesyonel ilişkiler yerini kişilik çatışmalarına bırakırsa, çalışanlar ve yöneticiler de iş hedeflerinin gerçekleşmesinden çok kişisel hedeflerini gerçekleştirmeye yönelir, ilişki çatışmaları yaşarlar. İlişki çatışmalarının yoğunluk kazandığı ise şu sonuçlarla karşılaşılır:

  • Düşük iş performansı
  • Ekip üyeleri arasındaki memnuniyetsizlik
  • İşten çok kişisel karşıtlıklara odaklanmak ve dedikodu
  • Zaman ve enerjiyi; gücünü artırma, çatıştığı kişiden uzak durma, diğer ekip üyeleriyle ittifak oluşturma için kullanmak
  • Ekip üyelerinde huzursuzluk, kuşku ve sinirlilik
  • Ekibi terk etme isteği

İlişki çatışmalarının en yaygın olanı, eğitimi ne olursa olsun, kişisel olgunluk düzeyi düşük çalışanlar arasında yaşanır. Bu durumu bitmek tükenmek bilmeyen dedikodular, birbirinin başarısızlığından memnuniyet duyma ve bunu bölüm dışındaki kişilerle paylaşarak o kişinin ya da kişilerin itibarını düşürme, iş gereği paylaşılması gereken bilgileri vermekten kaçınma, birbirinin yaptığında kusur arama, kutuplaşma ve klikleşme şeklinde ortaya çıkar. Böyle bir oluşum iş ortamı üzerinde zehirleyici etki yapar ve bütün enerjinin iş dışı konulara gitmesine yol açar. Bunu önlemek konusunda iş liderinin profesyonel, kararlı ve stratejik yaklaşımına ihtiyaç vardır.

Öte yandan işin nasıl yapılacağına ilişkin görüş ayrılıklarından kaynaklanan ve çoğunlukla farklılıklardan yaratılan bir sinerjiyle sonuçlanan iş çatışmasının sonuçları ise şunlardır:

  • Ekip performansında artış
  • Karmaşık bir iş karşısında daha etkili çözümler
  • Artan karar kalitesinin bilgi çeşitliliğini performansa dönüştürmesi

Ego Tatili

İş çatışması ile ilişki çatışmasını ayırmak için kullanılması gereken kriter fikir savunması mı, yoksa fikrin sorgulanmasının mı yapıldığıdır. Fikri savunmak, egoyu savunmak gibidir. Kişi her ne durum olursa olsun fikrini üstün göstermeye ve haklı çıkarmaya bakar. Fikrine karşı söylenen her argümanı “ama” diyerek ve o fikri çürütmeye çalışarak karşılar. Bu nedenle farklı fikirlerin olduğu bir tartışmaya başlarken De Bono’nun dediği gibi “ego’ları tatile göndermek” gerekir. Fikrin sorgulanması ise, kişinin en başta kendi fikrini sorgulamaya açması ile şekillenir. Örneğin, “Ben şöyle düşünüyorum, ne dersiniz?”

İş çatışmalarının sıklıkla yaşanması ekip üyeleri arasında memnuniyetsizliğe yol açsa bile, ekibi terk etmeye neden olmamaktadır. Ancak iş çatışmalarının çok yoğun olması ve kronikleşmesi ilişki çatışmalarına dönüşmesine yol açabilir.

Bir iş ortamında çalışanların başarılı olma yeteneklerine ilişkin görüş ve inançları çalışanlarda yeterlilik duygusu oluşturur. Bunun sonucu olarak ekipler yüksek yeterlilik duygusuna sahiplerse, ilişki çatışmalarıyla daha kolay başa çıkabilirler.

Sonuç

Olumsuz duyguları denetlemenin ne kadar zor olduğunu hepimiz biliriz. Çünkü baskı ve tehdit altında insan yeni öğrendikleriyle değil, eski bildikleriyle hareket eder. Bu nedenle çatışma çözme eğitiminin temelinde kişinin zihin haritasında temel değişiklikler yapması bulunmaktadır. Benim hayat streslerimi yarı yarıya hafifleten bir öneriyle yazımı bitirmek istiyorum. İnsan aynı amaca hizmet ettiği kişilerle olan (eş, partner, çocuk, ebeveyn, her düzeyde iş arkadaşı) ilişkilerinde ya haklı olur ya mutlu.
 

  • Makaleyi Paylaş >
© BALTAS 2020 Tüm hakları saklıdır.